Ik vind mezelf dik, veel te dik. Ik doe vreselijk mijn best om af te vallen. Het begon toen een vriendinnetje tegen mij zei, wat heb jij een dikke pens zeg. Toen ben ik gaan lijnen. Nu ben ik de hele dag met eten bezig. Sommige soorten eten zijn 'goed' en andere soorten 'slecht'. Soms krijg ik een vreetbui. Dan loop ik naar de ijskast. Daarna eet ik alles wat los en vast zit. Zo'n eetbui gaat volgens een vast patroon. Daarover vertel ik liefst niet teveel, ik schaam mij daarvoor. Als ik dan zoveel gegeten heb dan voel ik mij vol. Ik walg van mijzelf. Ik ga braken, om al dat eten er weer uit te krijgen. Soms gebruik ik laxantia. Daarvan moet ik naar het toilet en zo raak ik al dat eten ook kwijt. Op die manier kan ik mijn gewicht nog enigszins in toom houden.
Het hier geschetste beeld heet boulimia nervosa. Er zijn ook andere eetproblemen, o.a. binge eating en anorexia nervosa Het Engelse woord 'binge' laat zich niet zo makkelijk vertalen. Het betekent zo iets als een feestje waarbij iemand zich ongeremd te buiten gaat aan (in dit geval) eten. Binge eating lijkt op boulimia nervosa, maar dan zonder maatregelen om het gewicht te beperken, dus zonder braken of het gebruik van laxantia. Anorexia nervosa is te weinig eten. Deze twee worden hier niet besproken.
U kunt meer vinden over eetproblemen op de uitstekende website, van de Stichting Anorexia en Boulimia NervosaDe eetbuien van iemand met boulimia nervosa worden over het algemeen steeds op dezelfde plaats en op dezelfde tijd gehouden. Het lichaam "weet" dat er straks een eetbui volgt als het zich dat tijdstip op die plaats bevindt. De kenmerken van de situatie waarin de eetbui wordt gehouden heten 'cue'. 'Cue' is het Engelse woord voor signaal. Als de cues aanwezig zijn, kan het lichaam binnenkort een grote hoeveelheid voedsel verwachten dat verteerd moet worden. Het lichaam wacht niet af tot het eten ter plekke is gearriveerd maar; begint zich alvast voor te bereiden. Dit is te vergelijken met dat wat er gebeurt als men lekker eten ruikt:: " het water loopt me door de mond", zegt men dan. Het lichaam begint al met de spijsvertering voor dat de spijs in de; mond is gearriveerd. In het geval van een naderende eetbui, worden die voorbereidende reacties, 'compenserende response' genoemd. Het eten dat straks via het maag-darmkanaal opgenomen wordt zal zorgen voor een hogere bloedsuikerspiegel. Het lichaam neemt alvast actie om de bloedsuikerspiegel straks niet te hoog op te laten lopen. Het zorgt voor een daling van de bloedsuikerspiegel. Als zo'n compenserende response optreedt, in dit geval daling van de bloedsuikerspiegel, dan geeft dat een hongergevoel. Komt dat eten niet dan ontstaat een knagend gevoel, een hele sterke drang om te eten. Verslaafden hebben het over 'craving' wanneer ze last hebben van onthoudingsverschijnselen. In deze terminologie zou men kunnen zeggen dat ze hun compenserende response voelen.
Het doel van de therapie is het doorbreken van de koppeling tussen de 'cues' en de compenserende response. De koppeling wordt doorbroken door met opzet de cues, dus de eetsituatie, te presenteren en zo de compenserende response op te roepen zonder dat er gegeten wordt. Na verloop van tijd leert het lichaam dat de aanwezigheid van de kenmerken van de eetsituatie, van de cues, niet betekent dat er straks gegeten wordt. De compenserende response wordt geleidelijk verzwakt en treedt na verloop van tijd niet meer op.
Perfectionisme en zwart-wit denken Een steeds terugkerend onderdeel van eetproblemen zijn perfectionisme en zwart-wit denken. Imperfecties van het lichaam worden gezien als onverteerbaar, ze moeten worden aangepakt. Daarbij wordt gekozen voor de alles-of-niets benadering van een spartaans, rigoreus dieet. Op de langere termijn is zo'n diëet niet vol te houden. Een kleine overtreding van de strenge regels worden gezien als een dramatische mislukking (perfectionisme). Een zwart-wit manier van denken roept de gedachte op dat alles nu toch verloren is. Daarna volgt een gevoel van controleverlies. Er volgt een eetbui.
Eetbuien Eetbuien worden niet direct veroorzaakt door een laag zelfrespect of door perfectionisme. De buien lijken vooral een gevolg te zijn van het strenge dieet. In de praktijk blijken de strenge regels die cliënten zichzelf opleggen uiteindelijk niet te handhaven. Kleine "zondes" tegen het eetregime leiden dan via perfectionisme, (Ik moet me precies aan de regels houden) en een neiging tot zwart-wit denken (Nu ik gezondigd heb is alles verloren) tot een gevoel van controleverlies.
Overgeven, laxantia Vervolgens ontstaat de zorg over het gewicht, het figuur en een hele reeks van negatieve gedachten over zichzelf als persoon. Bij gevolg groeit de behoefte aan het zichzelf leeg maken, reinigen etc. Dan volgt zelf opgewekt braken, gebruik van laxantia of vocht uitdrijvende middelen, diuretica. Deze handelingen zijn op hun beurt slecht voor het zelfrespect.
Stemming De eetbuien treden eerder op tijdens een slechte stemming. Tegelijkertijd roepen ze op hun beurt zelf ook weer een negatieve stemming op.
De behandeling met cognitieve gedragstherapie gebeurt in drie stadia